Περιοδικό Νέα Εστία, τεύχος 1823 (Ιούνιος 2009)

Αφιέρωμα στον Νίκο Μπακόλα (1927-1999)

Ευφραίνομαι ιδιαιτέρως, καθώς ένας από τους πιο αγαπημένους μου λογοτέχνες (παρά την καθολική προτίμηση στην Μεγάλη πλατεία, θεωρώ την Ατέλειωτη γραφή του αίματος ένα από τα συγκλονιστικότερα νεοελληνικά μυθιστορήματα) με κοιτάζει με το αξέχαστο διαπεραστικό του βλέμμα απ’ τον ασπρόμαυρο βορρά που λογοτέχνησε περισσότερο ίσως από οποιονδήποτε άλλο. Η σύντομη επίσκεψή του γίνεται με αφορμή μια δεκαετία από τον θάνατό του.

Γλυκιά η αναστάτωση: εδώ δεν έχουμε μόνο κείμενα για τον Νίκο Μπακόλα (του εκλεκτού πεζογράφου Τάσου Καλούτσα για την αφηγηματική του γλώσσα, του Βαγγέλη Χατζηβασιλείου για το ιστορικό μυθιστόρημα που δεν έκανε, παρά μόνταρε στην καθαρά προσωπική του γραφή, του Γ.Δ. Παγανού για εκείνες τις εξαιρετικές μεταθανάτιες μικρές του φόρμες, βαθιές ματιές σε κείμενά του, προσωπικές μνήμες κ.ά) αλλά και από τον ίδιο: το Κατοχή και «μεγάλο» θέατρο (από ένα βιβλίο που γράφτηκε εν θερμώ και δεν εκδόθηκε ποτέ, με τίτλο Θεατρικές εμπειρίες και μνήμες, κεφάλαια του οποίου διαβάσαμε στις πρώτες δύο Παραφυάδες που έβγαζε τότε ο Ιανός) και μια παιγνιώδη σειρά βιογραφικών απαντήσεων σε ένα (φανταστικό;) ερωτηματολόγιο.

Το ερώτημα δεν είναι «αν υπάρχει Θεός» ή όχι, αλλά γιατί εγώ θα ήθελα να πιστεύω σε έναν Θεό. Με αφορμή ένα κείμενο του Θάνου Λίποβατς που είχε ο ίδιος δώσει στο περιοδικό πριν καιρό (Περί Θεού λόγος σήμερα) ο Σταύρος Ζουμπουλάκης ανατέμνει αυτόν ακριβώς τον βαθύ χριστιανικό στοχασμό του ισορροπιστή της μεθορίου της ψυχανάλυσης, της πολιτικής φιλοσοφίας και, όψιμα, της βιβλικής και χριστιανικής σκέψης, μια και το τελευταίο αυτό στοιχείο αφήνει αδιάφορους τους εντόπιους θεολόγους «που περί άλλα τυρβάζονται, οι δε θύραθεν Έλληνες στοχαστές μαύρα μεσάνυχτα» έχουν περί αυτών.

Ένα εκτεταμένο κείμενο για την φιλοσοφία του πόνου της τραγικής σοβιετικής τετράδας Μαρίνα Τσβετάγιεβα, Μπορίς Παστερνάκ, Όσιπ Μαντελστάμ, Άννα Αχμάτοβα και τις τρεις επικράτειες όπου τον βίωσαν: στην επανάσταση, τον εκτοπισμό και την εσωτερική εξορία συμπληρώνει την ύλη, μαζί με διηγήματα των Γιώργου Μπράμου, Δημήτρη Ελευθεράκη, Βασιλικής Κοντογιάννη και τα γνωστά ποιητικα και μηνολογιακά κεκτημένα. Πότε με το καλό η μετάφραση του Φωκνερικού Sartoris κυρ Νίκο;

Πρώτη δημοσίευση: mic.gr