Μαργιάν Σατραπί – Κεντήματα

Η Σατράπι (1969, Ραστ, Ιράν) έχει μετοικήσει στην Γαλλία από το 1994 όπου ζει μέχρι σήμερα, αλλά είναι πολύ περισσότερο Ιρανή από τους εκεί φύλακες της ηθικής, εφόσον δίνει φωνή σε όλους όσους αδυνατούν να μιλήσουν και να ζήσουν ελεύθερα στην τερατώδη θεοκρατία που τους επιβλήθηκε, κοινώς εκφράζει απείρως περισσότερους συμπατριώτες της. Εισαγμένη στον χώρο των κόμικς από τον Γάλλο κομικίστα David B., τα ασκεί μαζί με την ζωγραφική και την γραφή κι έχει γίνει πλανητική δημιουργός, προσφέροντας τις συνεργασίες της με έντυπα και περιοδικά ανά τον κόσμο.

Μετά από την πλήρη εικόνα της δημόσιας ζωής που κομικοτέχνησε στα κορυφαία Περσέπολις 1 και 2 σειρά παίρνει η εντός των τοίχων ιδιωτικότητα των γυναικών: εννιά γυναίκες από τρεις γενιές σε ένα σπίτι μια μέρα του 1990 σε διαλογικό κύκλο, με συντονίστρια την οπιομανή, τριπλοπαντρεμένη και πάνσοφη γιαγιά, συζητούν οτιδήποτε τις καίει: έρωτας δοσμένος και σεξ το άγνωστον, γάμος «ιερός» και ψεύτικος, προσωπική ζωή και υποκρισία, παρθενία και παρθενορραφές – ιδού μια άλλη εκδοχή του «κεντήματος», πέρα από την οικεία οικιακή χειροτεχνία.

Οι απίστευτες ιστορίες που ανταλλάσσονται συνθέτουν όλες μαζί έναν οδηγό επιβίωσης σε μια κοινωνία ψευτοηθική, κομπλεξική, μισογυνική και ανδρο-μονομανιακή. Όμως καμία αίσθηση κατάθλιψης δεν εισχωρεί εδώ: το χιούμορ είναι ασεβές, ο κυνισμός τρυφερός και η αίσθηση μαυροκωμική. Η Σατράπι σκιτσάρει τις ηρωίδες της με ιδιαίτερη θεατρικότητα σε βλέμματα, εκφράσεις, κινήσεις, ορθοστασίες και μιμήσεις - διόλου τυχαία η ομάδα «Θείες» το ανέβασαν σε θεατρικό φεστιβάλ πέρσι στο Θέατρο επί Κολωνώ.

Το έγραψαν ο Κούντερα, ο Μανέα και τόσοι άλλοι: υπάρχει πάντα μια κωμική πλευρά στα καθεστώτα του ολοκληρωτισμού. Που σίγουρα δεν αναιρεί την τραγικότητα της καθημερινής του ζωής, αλλά προσφέρει αναγκαίες αναπνοές στο μυαλό, που άλλωστε ποτέ δεν περιορίζεται, όπως ποτέ δεν φυλακίζεται το εσωτερικό του κάθε ανθρώπου. Θα έπρεπε αυτό το βιβλίο να διανεμηθεί σ’ όλα τα σπίτια των απανταχού μουλα(ρα)δων για να δουν το φως το αληθινό, κοινώς τη φωτεινή αλήθεια.

Πριν είχα μικρό στήθος και μεγάλο κώλο. Μάλιστα κυρίες μου, πήγα και μου έβγαλαν το λίπος από εδώ και το έβαλαν εδώ. Τώρα έχω μεγάλο στήθος και μικρό κώλο. Πού να ξέρει κι αυτός ο ηλίθιος πως όποτε φιλάει το στήθος μου φιλάει τον κώλο μου.

Εκδόσεις Ηλίβατον, 2008, μτφ. Γεωργία Τσάκωνα, [Οικολογικό Αναγνωστήριο, 4], 138 σελ. / Marjane Satrapi, Broderies (Embroideries), 2003).

Πρώτη δημοσίευση: http://www.mic.gr/