Περιοδικό Θέματα Λογοτεχνίας, τεύχος 40 (Ιανουάριος – Απρίλιος 2009)

Αφιέρωμα Αντρέας Φραγκιάς

Πέρα από δω δεν υπάρχει τίποτα. Ούτε πριν αλλά ούτε και μετά είναι δυνατόν να υπήρχε ή να γίνει κάτι άλλο που να μην είναι ίδιο με τούτο έγραφε στον εφιαλτικό Λοιμό ο Αντρέας Φραγκιάς, που τιμάται εδώ με πλήρες αφιέρωμα. Αρκούσαν τέσσερα μυθιστορήματα (που μαζί μ’ ένα θεατρικό, πλήθος δημοσιογραφικών κειμένων και ανέκδοτων γραπτών αποτελούν την «επίσημη» εργογραφία του) για να αποτελέσει έναν από τους σημαντικότερους μεταπολεμικούς συγγραφείς, που ξεκίνησε από την ρεαλιστική γραφή (Άνθρωποι και Σπίτια, Καγκελόπορτα) και περνούσε ολοένα και περισσότερο στον κόσμο των συμβόλων, του παραλόγου, της φαντασίας και της αλληγορίας (Λοιμός, Το πλήθος, έργα οριακά), φτάνοντας στις μεγάλες πινακοθήκες ηρώων που μετατρέπονταν σε δρώσες μονάδες, στην εξάλειψη κάθε χρονικής ένδειξης, στην εμφανή επίδραση του Κάφκα.

Το τεύχος περιλαμβάνει τις περισσότερες εισηγήσεις του Επιστημονικού Συνεδρίου που οργανώθηκε από το ηλεκτρονικό περιοδικό Διαπολιτισμός. Ο Ανδρέας Παγουλάτος συνδιαλέγεται με τον συγγραφέα όσον αφορά τη σχέση του έργου του με τις εικαστικές τέχνες, οι Μένης Κουμανταρέας, Κώστας Ακρίβος, Βαγγέλης Ραπτόπουλος και Αλέξης Ζήρας ανιχνεύουν την «παρουσία» του σε έργα σύγχρονων πεζογράφων, πλήθος άλλων κειμένων ερευνούν άξονες και μοτίβα έργων του όπως το Σχολείον Εθνικής Αναμορφώσεως, όπως ονομάστηκε το στρατόπεδο της Μακρονήσου, η σκοτεινή αλληγορία του ολοκληρωτισμού, η δυστοπία, η βία, ο κυνηγημένος της μεταπολεμικής εποχής, η πόλη, το ποδόσφαιρο, μηχανισμοί αναπαράστασης και αντίστασης, τεχνικές αφήγησης, η θέση της αριστερής κριτικής.

Φωτίζονται ακόμη οι επικοινωνιακές σχέσεις της πεζογραφίας του με εκείνη του Άρη Αλεξάνδρου και του Μήτσου Αλεξανδρόπουλου (στην σχέση του Α.Φ. με τον τελευταίο αναφέρεται και η Σόνια Ιλίνσκαγια – Αλεξανδροπούλου που μοιράζεται στιγμιότυπα μνήμης των δύο πραγματικών φίλων), η κινηματογραφικότητα της γραφής του (μη ξεχνάμε πως ο Λοιμός μεταγράφηκε στην ταινία Χάπυ Νταίη του Παντελή Βούλγαρη και η Καγκελόπορτα ως ομώνυμη ταινία από τον Δημήτρη Μακρή, 1976 και 1978 αντίστοιχα) και παρατίθενται πλήρεις πίνακες βιογραφίας, εργογραφίας και βιβλιογραφίας από τον Γιάννη Η. Παππά που, να προσθέσω εδώ, έχει δημιουργήσει ένα εξαιρετικό ιστολόγιο για τον συγγραφέα. Να σημειώσουμε πως τα Θέματα Λογοτεχνίας αποτελούν μοναδική περίπτωση λογοτεχνικού περιοδικού που δημοσιεύει στην ηλεκτρονική του σελίδα πλήρη πίνακα περιεχομένων του κάθε τεύχους. Για το συγκεκριμένο δείτε εδώ.

Όμως ένα κείμενο προηγείται όλων: δημοσιεύεται ένα απόσπασμα από ανέκδοτο μυθιστόρημα του Φραγκιά και είναι σαν να ξανασυνομιλούμε με τον συγγραφέα που χαρακτηρίστηκε από συνέπεια έργου – ζωής και ήθος και πλήρωσε ακριβά το τίμημα των ιδεών του. Αλλά έζησε με πολλαπλές μορφές, όπως έγραψε και στο τέλος του Λοιμού: Η αλήθεια όμως είναι ότι οι εκπληκτικοί εκείνοι άνθρωποι έζησαν. [Εκδ. Γκοβόστης, 296 σελ.]

Πρώτη δημοσίευση: mic.gr