Δεν θεωρώ τον εαυτό μου φιλοπαλαιστίνιο. Είμαι φιλειρηνιστής. Η αντιπαράθεση ανάμεσα στους Ισραηλινούς και τους Παλαιστίνιους είναι μια αντιπαράθεση ανάμεσα στο δίκιο και στο δίκιο, ανάμεσα σε δυο λαούς που διεκδικούν το ίδιο οικόπεδο, που ανήκει και στους δυο. Πρόκειται για μια τραγωδία με την αρχαία σημασία της λέξης. Στον εικοστό αιώνα οι περισσότερες συγκρούσεις ήταν μαυρόασπρες. Φασισμός και αντιφασισμός, αποικιοκρατία και αντιαποικιοκρατία, (…) καλοί και κακοί. Η ισραηλινοπαλαιστινιακή σύγκρουση δεν είναι μαυρόασπρη. Πρόκειται για μια τραγική σύγκρουση ανάμεσα σε δυο λαούς που κανένας τους δεν έχει άλλη γη να πάει.
Αμφότεροι λαοί είναι θύματα της Ευρώπης και η Ευρώπη θα έπρεπε να το θυμάται αυτό. Οι Άραβες μέσω του ιμπεριαλισμού, της εκμετάλλευσης και της ταπείνωση, οι Εβραίοι μέσω των φυλετικών διακρίσεων, των διωγμών και της γενοκτονίας. Πρόκειται λοιπόν για μια σύγκρουση ανάμεσα σε δυο θύματα της Ευρώπης. …σταχυολογώ από τις απόψεις του Άμος Οζ και την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συνομιλία με τον Ιάκωβο Σιμπή. Ο συγγραφέας για άλλη μια φορά υποστηρίζει πως
η μόνη λύση είναι η ίδια λύση που βρήκε η Τσεχοσλοβακία, να χωριστεί ειρηνικά σε δυο κράτη έχοντας βέβαια επίγνωση πως
ο ιστορικός συμβιβασμός θα είναι επώδυνος και στις δυο πλευρές και η μοιρασιά της χώρας θα είναι δύσκολη και τρομακτική.
Η συζήτηση βέβαια επεκτείνεται και στην ευρύτερη διεθνή σκηνή (
το δράμα που εικοστού πρώτου αιώνα είναι ο πόλεμος ανάμεσα στους φανατικούς και την υπόλοιπη ανθρωπότητα) αλλά και για τη λογοτεχνία (
το καλύτερο ταξίδι σε άλλη χώρα είναι να διαβάσεις ένα καλό μυθιστόρημα / Όσο περισσότερο επαρχιακή, ενοριακή, τοπικιστική είναι μια λογοτεχνία, τόσο περισσότερο οικουμενική. Αντίθετα, λογοτεχνία που προσπαθεί να γίνει οικουμενική, είναι συνήθως κακή λογοτεχνία). Η πολυσέλιδη «αναφορά» στον Άμος Οζ συμπληρώνεται με κριτική για το (επανακυκλοφορόν) βιβλίο του
Το μαύρο κουτί από την Φραγκίσκη Αμπατζόγλου, η οποία ξαναδιαβάζοντάς το αναγνωρίζει και μια άλλη, πιο ουσιαστική, βαθύτερα πολιτική διάσταση, πέραν της προβεβλημένης κοινωνικής – ψυχολογικής - ερωτικής. Η New York Review of Books (ιδρ. 1963), το εγκυρότερο αμερικανικό περιοδικό κριτικής βιβλίου, με κορυφαία θέση μεταξύ των εντύπων υψηλής ποιότητας, δεν αποτελεί μόνο υψηλό πρότυπο και ζηλευτό υπόδειγμα για την ARB στην εδώ κι ένα χρόνο πορεία της, αλλά είναι πλέον και ο εκλεκτός της «εταίρος», εφόσον η αναγνώριση των προσπαθειών της επισφραγίστηκε με συμφωνία συνεργασίας. Έτσι η Αθηναϊκή Επιθεώρηση θα συνεχίσει μεν να γράφεται από Έλληνες συνεργάτες, αλλά θα αντλεί και ό, τι καλύτερα από την πνευματική δεξαμενή του νεοϋορκέζικου εντύπου, που άλλωστε ανέκαθεν φιλοξενεί κείμενα από παρατηρητήρια της παγκόσμιας κουλτούρας.
Η NYRB πρωτοστάτησε, διαβάζουμε στην εισαγωγή του τεύχους, σε κρίσιμες πνευματικές και πολιτικές μάχες (π.χ. αντίθεση στον πόλεμο του Βιετνάμ, του Ιράκ, στην αυταρχική πολιτική της νεοσυντηρητικής Δεξιάς αλλά και υπέρ των Σοβιετικών διαφωνούντων και των αγώνων για ελευθερία στην ΕΣΣΔ και τις άλλες κομμουνιστικές χώρες). Σήμερα συνεχίζει να αποτελεί πνευματικό εργαστήρι αναζήτησης και πειραματισμών, ένα προνομιακό φόρουμ μιας διαρκούς και ζωηρής συζήτησης για τα προβλήματα και τις επιλογές τα Αμερικής, για το παρόν και το μέλλον του κόσμου. Το έντυπο λειτούργησε ως μεγάλη γέφυρα μεταξύ της υψηλής κουλτούρας και κορυφαίων διανοούμενων με το παγκόσμιο αναγνωστικό κοινό. Ευνόησε το κριτικό δοκίμιο για το βιβλίο αντί της σύντομης βιβλιοπαρουσίασης, εξυψώνοντας έτσι τη βιβλιοκριτική σε τέχνη του λόγου υψηλών προδιαγραφών, μετατρέποντας τη συζήτηση για τα βιβλία σε ερεθιστική και παρεμβατική διανοητική δραστηριότητα, σε μορφή ζωηρού πνευματικού διαλόγου και επικοινωνίας. Εδώ η βιβλιοκριτική γίνεται το αρχικό ερέθισμα, η αφετηρία για να μελετηθούν φαινόμενα, να συζητηθούν προβλήματα, να ανιχνευθούν νέες τάσεις. Επιβεβαιώνεται έτσι ότι μέσα από τα βιβλία μπορούμε να βλέπουμε βαθύτερα και πιο διεισδυτικά την πολιτική, την κοινωνία, την παγκόσμια σκηνή και να διακρίνουμε καθαρότερα κοινωνικές αδικίες, άδικους πολέμους, ανελεύθερα καθεστώτα, κοινωνικές διακρίσεις και αποκλεισμούς.
Ξεφυλλίζοντας λοιπόν τις σελίδες της ARB διαπιστώνει κανείς πως πράγματι προτιμάται η εκτενής βιβλιοκριτική (το πιο σύντομο κείμενο καταλαμβάνει μια ολόκληρη «μεγάλη» σελίδα «εφημερίδας»), που διατυπώνει συχνά ενδιαφέρουσες αντιρρήσεις, όπως π.χ. τα κείμενα των Λεωνίδα Λουλούδη (για το
Κοινωνικό και Πολιτικό Λεξικό της δεκαετίας του ’80) και Δημήτρη Φύσσα (για την
Οδύσσεια των διδύμων του Αλέξη Πάρνη). Δυο βιβλία που κυκλοφόρησαν έξω σχετικά με το Google και το Internet εν γένει (των Ken Auletta και Nicholas Carr) δίνουν την ευκαιρία στον Τσαρλς Πέτερσεν να παρουσιάσει μια πλήρη εικόνα καταστάσεων και συμφερόντων του σύγχρονου διαδικτύου. Εξίσου εκτενής είναι η παρουσίαση του Μαύρου Κύκνου της Χρηματοοικονομικής, του μείζονος έργου του Nassim Nicholas Tabb για τον Αντίκτυπο του Εξαιρετικά Απρόβλεπτου, που οι Times χαρακτήρισαν «ένα από τα δώδεκα βιβλία με την μεγαλύτερη επιρροή από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο». Υποδοχέας μας στις πρώτες σελίδες ο Δημήτρης Ραυτόπουλος μ’ ένα ευρύ κείμενο για τον κριτικό – ιστορικό Αλέξανδρο Αργυρίου, η Τιτίκα Δημητρούλα προβαίνει σε συγκριτική/παράλληλη ανάγνωση δυο βιβλίων της Έρσης Σωτηροπούλου, η Ρέα Γαλανάκη γράφει για την «εμβληματική» συναυλία της 13.12 στον Άγιο Παντελεήμονα Αχαρνών, ο Γιάννης Σπράος περί «Οικονομικής κρίσης και ασφαλιστικού», ο Μανόλης Βασιλάκης, εκδότης της εφημερίδας, για τον Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο, ο Ρόλανλτ Ντουόρκιν για τις ιστορικές ενδιάμεσες εκλογές των ΗΠΑ, κ.ά. πολλά. [62 σελ.] Ηλεκτρονικό επισκεπτήριο και αρχειοφυλάκιο προηγούμενων τευχών:
http://www.booksreview.gr/. Στις αρχές της επόμενης βδομάδας ακολουθούν αναρτήσεις για τα νεότερα τεύχη της ARB, 15 (Φεβρουάριος 2011) και 16 (Μάρτιος 2011). Στην τελευταία φωτογραφία, κάποιος ανοίγει ένα παράθυρο στον τοίχο του τείχους. Άλλα παράθυρα στον κόσμο ανοίγουν και τα αναφερόμενα έντυπα.
Δεν θεωρώ τον εαυτό μου φιλοπαλαιστίνιο. Είμαι φιλειρηνιστής. Η αντιπαράθεση ανάμεσα στους Ισραηλινούς και τους Παλαιστίνιους είναι μια αντιπαράθεση ανάμεσα στο δίκιο και στο δίκιο, ανάμεσα σε δυο λαούς που διεκδικούν το ίδιο οικόπεδο, που ανήκει και στους δυο. Πρόκειται για μια τραγωδία με την αρχαία σημασία της λέξης. Στον εικοστό αιώνα οι περισσότερες συγκρούσεις ήταν μαυρόασπρες. Φασισμός και αντιφασισμός, αποικιοκρατία και αντιαποικιοκρατία, (…) καλοί και κακοί. Η ισραηλινοπαλαιστινιακή σύγκρουση δεν είναι μαυρόασπρη. Πρόκειται για μια τραγική σύγκρουση ανάμεσα σε δυο λαούς που κανένας τους δεν έχει άλλη γη να πάει. Αμφότεροι λαοί είναι θύματα της Ευρώπης και η Ευρώπη θα έπρεπε να το θυμάται αυτό. Οι Άραβες μέσω του ιμπεριαλισμού, της εκμετάλλευσης και της ταπείνωση, οι Εβραίοι μέσω των φυλετικών διακρίσεων, των διωγμών και της γενοκτονίας. Πρόκειται λοιπόν για μια σύγκρουση ανάμεσα σε δυο θύματα της Ευρώπης. …σταχυολογώ από τις απόψεις του Άμος Οζ και την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συνομιλία με τον Ιάκωβο Σιμπή. Ο συγγραφέας για άλλη μια φορά υποστηρίζει πως η μόνη λύση είναι η ίδια λύση που βρήκε η Τσεχοσλοβακία, να χωριστεί ειρηνικά σε δυο κράτη έχοντας βέβαια επίγνωση πως ο ιστορικός συμβιβασμός θα είναι επώδυνος και στις δυο πλευρές και η μοιρασιά της χώρας θα είναι δύσκολη και τρομακτική. 
Η συζήτηση βέβαια επεκτείνεται και στην ευρύτερη διεθνή σκηνή (το δράμα που εικοστού πρώτου αιώνα είναι ο πόλεμος ανάμεσα στους φανατικούς και την υπόλοιπη ανθρωπότητα) αλλά και για τη λογοτεχνία (το καλύτερο ταξίδι σε άλλη χώρα είναι να διαβάσεις ένα καλό μυθιστόρημα / Όσο περισσότερο επαρχιακή, ενοριακή, τοπικιστική είναι μια λογοτεχνία, τόσο περισσότερο οικουμενική. Αντίθετα, λογοτεχνία που προσπαθεί να γίνει οικουμενική, είναι συνήθως κακή λογοτεχνία). Η πολυσέλιδη «αναφορά» στον Άμος Οζ συμπληρώνεται με κριτική για το (επανακυκλοφορόν) βιβλίο του Το μαύρο κουτί από την Φραγκίσκη Αμπατζόγλου, η οποία ξαναδιαβάζοντάς το αναγνωρίζει και μια άλλη, πιο ουσιαστική, βαθύτερα πολιτική διάσταση, πέραν της προβεβλημένης κοινωνικής – ψυχολογικής - ερωτικής. Η New York Review of Books (ιδρ. 1963), το εγκυρότερο αμερικανικό περιοδικό κριτικής βιβλίου, με κορυφαία θέση μεταξύ των εντύπων υψηλής ποιότητας, δεν αποτελεί μόνο υψηλό πρότυπο και ζηλευτό υπόδειγμα για την ARB στην εδώ κι ένα χρόνο πορεία της, αλλά είναι πλέον και ο εκλεκτός της «εταίρος», εφόσον η αναγνώριση των προσπαθειών της επισφραγίστηκε με συμφωνία συνεργασίας. Έτσι η Αθηναϊκή Επιθεώρηση θα συνεχίσει μεν να γράφεται από Έλληνες συνεργάτες, αλλά θα αντλεί και ό, τι καλύτερα από την πνευματική δεξαμενή του νεοϋορκέζικου εντύπου, που άλλωστε ανέκαθεν φιλοξενεί κείμενα από παρατηρητήρια της παγκόσμιας κουλτούρας. 
Η NYRB πρωτοστάτησε, διαβάζουμε στην εισαγωγή του τεύχους, σε κρίσιμες πνευματικές και πολιτικές μάχες (π.χ. αντίθεση στον πόλεμο του Βιετνάμ, του Ιράκ, στην αυταρχική πολιτική της νεοσυντηρητικής Δεξιάς αλλά και υπέρ των Σοβιετικών διαφωνούντων και των αγώνων για ελευθερία στην ΕΣΣΔ και τις άλλες κομμουνιστικές χώρες). Σήμερα συνεχίζει να αποτελεί πνευματικό εργαστήρι αναζήτησης και πειραματισμών, ένα προνομιακό φόρουμ μιας διαρκούς και ζωηρής συζήτησης για τα προβλήματα και τις επιλογές τα Αμερικής, για το παρόν και το μέλλον του κόσμου. Το έντυπο λειτούργησε ως μεγάλη γέφυρα μεταξύ της υψηλής κουλτούρας και κορυφαίων διανοούμενων με το παγκόσμιο αναγνωστικό κοινό. Ευνόησε το κριτικό δοκίμιο για το βιβλίο αντί της σύντομης βιβλιοπαρουσίασης, εξυψώνοντας έτσι τη βιβλιοκριτική σε τέχνη του λόγου υψηλών προδιαγραφών, μετατρέποντας τη συζήτηση για τα βιβλία σε ερεθιστική και παρεμβατική διανοητική δραστηριότητα, σε μορφή ζωηρού πνευματικού διαλόγου και επικοινωνίας. Εδώ η βιβλιοκριτική γίνεται το αρχικό ερέθισμα, η αφετηρία για να μελετηθούν φαινόμενα, να συζητηθούν προβλήματα, να ανιχνευθούν νέες τάσεις. Επιβεβαιώνεται έτσι ότι μέσα από τα βιβλία μπορούμε να βλέπουμε βαθύτερα και πιο διεισδυτικά την πολιτική, την κοινωνία, την παγκόσμια σκηνή και να διακρίνουμε καθαρότερα κοινωνικές αδικίες, άδικους πολέμους, ανελεύθερα καθεστώτα, κοινωνικές διακρίσεις και αποκλεισμούς. 
Ξεφυλλίζοντας λοιπόν τις σελίδες της ARB διαπιστώνει κανείς πως πράγματι προτιμάται η εκτενής βιβλιοκριτική (το πιο σύντομο κείμενο καταλαμβάνει μια ολόκληρη «μεγάλη» σελίδα «εφημερίδας»), που διατυπώνει συχνά ενδιαφέρουσες αντιρρήσεις, όπως π.χ. τα κείμενα των Λεωνίδα Λουλούδη (για το Κοινωνικό και Πολιτικό Λεξικό της δεκαετίας του ’80) και Δημήτρη Φύσσα (για την Οδύσσεια των διδύμων του Αλέξη Πάρνη). Δυο βιβλία που κυκλοφόρησαν έξω σχετικά με το Google και το Internet εν γένει (των Ken Auletta και Nicholas Carr) δίνουν την ευκαιρία στον Τσαρλς Πέτερσεν να παρουσιάσει μια πλήρη εικόνα καταστάσεων και συμφερόντων του σύγχρονου διαδικτύου. Εξίσου εκτενής είναι η παρουσίαση του Μαύρου Κύκνου της Χρηματοοικονομικής, του μείζονος έργου του Nassim Nicholas Tabb για τον Αντίκτυπο του Εξαιρετικά Απρόβλεπτου, που οι Times χαρακτήρισαν «ένα από τα δώδεκα βιβλία με την μεγαλύτερη επιρροή από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο». Υποδοχέας μας στις πρώτες σελίδες ο Δημήτρης Ραυτόπουλος μ’ ένα ευρύ κείμενο για τον κριτικό – ιστορικό Αλέξανδρο Αργυρίου, η Τιτίκα Δημητρούλα προβαίνει σε συγκριτική/παράλληλη ανάγνωση δυο βιβλίων της Έρσης Σωτηροπούλου, η Ρέα Γαλανάκη γράφει για την «εμβληματική» συναυλία της 13.12 στον Άγιο Παντελεήμονα Αχαρνών, ο Γιάννης Σπράος περί «Οικονομικής κρίσης και ασφαλιστικού», ο Μανόλης Βασιλάκης, εκδότης της εφημερίδας, για τον Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο, ο Ρόλανλτ Ντουόρκιν για τις ιστορικές ενδιάμεσες εκλογές των ΗΠΑ, κ.ά. πολλά. [62 σελ.] Ηλεκτρονικό επισκεπτήριο και αρχειοφυλάκιο προηγούμενων τευχών: http://www.booksreview.gr/. Στις αρχές της επόμενης βδομάδας ακολουθούν αναρτήσεις για τα νεότερα τεύχη της ARB, 15 (Φεβρουάριος 2011) και 16 (Μάρτιος 2011). Στην τελευταία φωτογραφία, κάποιος ανοίγει ένα παράθυρο στον τοίχο του τείχους. Άλλα παράθυρα στον κόσμο ανοίγουν και τα αναφερόμενα έντυπα. 
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου