Πανδοχείο: Γιώργος Ίκαρος Μπαμπασάκης

Ο Ντεμπόρ υπήρξε ένα από τα πλέον ανατρεπτικά πνεύματα του περασμένου αιώνα. Κυνήγησε και ύμνησε την σφοδρότητα της εμπειρίας, την αίσθηση της ελεύθερης ζωής, την ποιητική χαρτογράφηση του βίου, την πίστη στις λιγότερο νοθευμένες από την εμπορικότητα απολαύσεις της ζωής. Ως όγδοη τέχνη όρισε την ίδια την καθημερινή ζωή. Μέσα από έντυπα, θεωρητικά κείμενα και αυτοβιογραφικά βιβλία πρότεινε την επινόηση νέων συμπεριφορών αντίστασης στα όσα στρέφονται κατά της ελευθερίας και της δημιουργικότητας, νέων κανόνων του συγκλονιστικού παιχνιδιού που λέγεται ελεύθερη ζωή και νέων. Την έμπρακτη επιστροφή «της επιθυμίας της συνείδησης και της συνείδησης της επιθυμίας». Το σμίξιμο τέχνης και ζωής σε μια αδιαίρετη ενότητα.

Εξέδωσε πειραματικά βιβλία με τεράστια επίδραση στην τέχνη της τυπογραφίας και δημιούργησε εφτά κινηματογραφικές ταινίες που άλλαξαν την έβδομη τέχνη, περιφρονώντας κάθε εμπορική σύμβαση. Επηρεασμένος από τον Isidore Ducasse (Κόμη του Λωτρεαμόν) και τον Arthur Cravan, επανήλθε στην εικονοκλαστική επίθεση των ντανταϊστών και των πρώτων υπερρεαλιστών, στην αυτοκαταστροφή των καλλιτεχνικών μορφών. Σε βιβλία όπως τα Memoires [Απομνημονεύματα] η αφήγηση γινόταν μέσω κολλάζ, θραυσμάτων φράσεων, αποσπασμένων από βιβλία και περιοδικά, κομμάτια από έντυπα και εικαστικά, σαν τα Καλλιγράμματα του Apollinaire. Υλικό παλιά με χρήση νέα. Η μουσική μετατρεπόταν σε άγριο ηχητικό αυτοσχεδιασμό, η ποίηση ως ρεσιτάλ κραυγών, θορύβων, κομματιασμένων λέξεων και αγκομαχητών.

Ο Ντεμπόρ δημιούργησε επιθεωρήσεις κι έφτιαξε διεθνιστικές ομάδες που αντί για την καταθλιπτική ζωή που προτείνει η κοινωνία, θα στήριζαν την εποποιία τους στην αναζήτηση του πάθους και της περιπέτειας. Γνωρίζοντας την θαυματουργή και εγερτική ενέργεια της κοινότητας, συνένωσε παρέες - τολμηρούς «συνδαιτυμόνες στο συμπόσιο της ζωής» (όπως η Michele Bernstein, ο Δανός ζωγράφος Asger Jorn που θα συγκροτήσει το κίνημα Cobra και εν συνεχεία το Διεθνές Κίνημα για ένα Φαντασιακό Μπαουχάους, ή λίγο ο Raoul Vaneigem). Περιπλανώμενοι στα σοκάκια του Παρισιού, επιδίδονταν σε πλήθος μποέμικων διασκεδάσεων και ερωτικών περιπετειών, σε μεγαλειώδεις κραιπάλες και μυθικά μεθύσια. Στα χρόνια που ακολούθησαν, βρέθηκαν άνθρωποι από είκοσι χώρες για να μπουν σ’ αυτή τη σκοτεινή συνωμοσία με τις απεριόριστες απαιτήσεις. Πόσα βιαστικά ταξίδια! Πόσες ατέλειωτες φιλονικίες! Πόσες παράνομες συναντήσεις σε όλα τα λιμάνια της Ευρώπης.

Θεωρητικές και πρακτικές πλατφόρμες των ιδεών τους, πρώτα η Λεττριστική, αργότερα η Καταστασιακή (ή Σιτουασιονιστική) Διεθνής. Θα προτείνουν μια νέου τύπου Πολεοδομία και Αρχιτεκτονική που θα θέλγει τους ανθρώπους, την ανασυγκρότηση των πόλεων, την έγερση οικοδομημάτων και συνοικιών στην υπηρεσία των ανθρώπινων παθών. Να υπάρχουν σπίτια που θα μας κάνουν να ονειρευόμαστε καλύτερα απ’ όλα τα ναρκωτικά. Την ποιητική επιστήμη της Ψυχογεωγραφίας, τη μελέτη των επιδράσεων του διευθετημένου γεωγραφικού περιβάλλοντος πάνω στη συναισθηματική συμπεριφορά. Την διαρκή περιπλάνηση στην πόλη, ώστε να εξερευνηθούν οι δυνατότητες βιωμένης ποίησης που προσφέρει. Την δημιουργία ενός homo ludens – ανθρώπου του παιχνιδιού, που μετατρέπει τις κόγχες της πόλης σε φωλιές παθών και πεδία παιχνιδιών.

Το λεττριστικό και καταστασιακό πείραμα «ζητούσε ανθρώπους αποφασισμένους να διευρύνουν ολοένα και πιο πολύ τα όρια της ελευθερίας, στην πράξη, μέσα στην καθημερινότητα, εκεί όπου δεν μπορείς να κρυφτείς πίσω από προσχήματα και θεωρίες, εκεί όπου καλείσαι διαρκώς να πραγματώνεις τα όνειρά σου, όπου λόγια και έργα είναι άρρηκτα δεμένα». Απαιτούσε την υπέρβαση των κοινωνικών και συναισθηματικών δεσμών που απειλούν την ελευθερία του ανθρώπου, που ήθελε αδιαπραγμάτευτη και πρακτική, συγκεκριμένη κι όχι αφηρημένη. Και μετά η Κοινωνία του Θεάματος: 221 παράγραφοι, ένας «καταιγισμός κατεπειγόντων τηλεγραφημάτων υψίστης σημασίας» με την ψυχή του Hegel, το πνεύμα του Μαρξ, τον ρυθμό των ντανταϊστών, το στιλ των αποφθεγμάτων και το ύφος του Βιτγκενστάιν, που άλλωστε είχε πει: Από εδώ που είμαστε, πρέπει να πάμε εκεί όπου βρίσκεται η Απόφαση. Νέο όραμα η συνένωση όλων των σοβαρών τάσεων αμφισβήτησης για το Μεγάλο Συλλογικό Έργο της Τέχνης και της Επανάστασης.

Ο Ντεμπόρ πίστευε πως οι θεωρίες και οι ιδέες είναι όπλα, μονάδες που ρίχνεις στο πεδίο της μάχης, που είχε άλλοτε τονίσει βοών εν τη ερήμω ο Παναγιώτης Κονδύλης
Τα συνθήματα του Μάη του ’68 - κι όχι μόνο εκείνες οι 3 λέξεις με κιμωλία στον τοίχο, μια νύχτα του 1953: Ne travaillez jamais [Μην δουλεύετε ποτέ] - ήταν αντλημένα από τα γραπτά του (συμμετείχε άλλωστε στην επιτροπή κατάληψης της Σορβόννης και ήταν μέρα – νύχτα στους φλεγόμενους δρόμους).

Αρνήθηκε σ’ όλη του τη ζωή να δώσει συνεντεύξεις ή να εμφανιστεί στην τηλεόραση. Τα γραπτά και οι ιδέες του δεν διαψεύστηκαν ποτέ από τα γεγονότα. Στο τελευταίο του βιβλίο Cette mauvaise reputation… [Αυτή η κακή φήμη…] έγραφε ότι έζησε κάθε λογής περιπέτειες, δεν επεδίωξε ποτέ να είναι αρεστός, η κοινωνική επιτυχία δεν ήταν μέσα στα σχέδιά του, πως τίποτα στον κόσμο δεν φτιάχτηκε για να τον ευχαριστήσει, εκτός ίσως από τις κάβες. To καθολικό μίσος της κοινωνίας της εποχής μου το άξιζα, και θα με δυσαρεστούσε να είχα άλλες αρετές στα μάτια μιας τέτοιας κοινωνίας. Αυτοκτόνησε με μια σφαίρα το 1994, όταν η από το 1990 αλκοολική του πολυνευρίτιδα έγινε επώδυνη. Διατήρησε το έξοχο χιούμορ του και παρέμεινε ευδιάθετος, είρων, φιλόξενος και άριστος συνομιλητής ως το τέλος. Ο χρόνος μου ήταν το παρόν.

Αναμφίβολα ο Γ.Ι.Μ. είναι ο ιδανικότερος μυητής στον ντεμπορικό βίο, που παρουσιάζει με τον ενθουσιασμό του φαντασιακού μέλους της παρέας και την πλήρη γνώση έργου και βιβλιογραφίας. Το προηγούμενο σχετικό βιβλίο του (Βορειοδυτικό Πέρασμα: Cobra, Λεττριστές, Καταστασιακοί, 2η εκδ. Οξύ) έχει εξαντληθεί. Ετούτο έχει μείνει ακόμα σε μερικά βιβλιοπωλεία, και ευκαιρία για ντεμπόρεια παιγνιώδη αναζήτησή του! / Εκδόσεις Printa, [σειρά Εκ Βαθέων], 2001, σελ. 235, με παραπομπές, εργογραφία, πλήρη βιβλιογραφία, ηλεκτρονικογραφία και 12 μαυρόασπρες φωτογραφίες.

Στο πικ απ, ο Blixa Bargeld εμπνέεται την Salamandrina, o Kevin Norton καλεί τον Anthony Braxton για ένα For Guy Debord (in nine events), οι αγαπημένοι του Ντεμπόρ Art Blakey και John Coltrane τσουγκρίζουν κάπου παραπέρα.

Πρώτη δημοσίευση: εδώ. Η φωτογραφημένη τετράδα: Michele Bernstein, Asger Jorn, Colette Caillard, GD.