Πέμπτη 10 Ιουλίου 2008

Στο αίθριο του Πανδοχείου, 6. Σοφία Νικολαΐδου


Αγαπημένοι σας διαχρονικοί και σύγχρονοι συγγραφείς.
Βιρτζίνια Γουλφ (για το λεπίδι στο μάτι), Σαπφώ (για την αστραφτερή λέξη), Ουγκώ (για την οργιαστική φαντασία), Μπρετ Ίστον Έλις (για την ανελέητη γοητεία του κακού). Όμηρος, πατήρ πάντων.

Αγαπημένα σας διαχρονικά και σύγχρονα βιβλία.
Παιδικά παραμύθια (Τα επτά κατσικάκια: μ’ αυτά μεγάλωσα). Παραλογές (Μάνα με τους εννιά σου γιους: μου το είχε μάθει η μάνα μου, όταν ήμουν τριών χρονών). Η κυρία Νταλογουέι, Ένα δικό σου δωμάτιο (Γουλφ). Η Παναγία των Παρισίων, Οι έμποροι των εθνών. Joe Dunthorne, Το υποβρύχιο: ανελέητα παιγνιώδες. Uzodinma Iweala, Θηρία χωρίς πατρίδα. Γροθιά.

Αγαπημένος λογοτεχνικός χαρακτήρας;
Άννα Καρένινα, Κουασιμόδος, Πινόκιο.

Σας ακολούθησε ποτέ κανένας από τους ήρωες των βιβλίων σας; Μαθαίνετε τα νέα τους;
Όσο γράφω, τρώμε μαζί, κοιμόμαστε μαζί, πάμε βόλτες. Όταν τελειώνει το βιβλίο, περνάει καιρός, ώσπου να φύγουν απ’ το σπίτι. Μετά, με επισκέπτονται σπανίως. Μαθαίνω νέα τους, πολύ αραιά. Όπως γίνεται με παλιούς φίλους, όταν αίφνης αλλάζουμε ζωή και πόλη.

Έχετε γράψει σε τόπους εκτός του γραφείου σας/σπιτιού σας;
Γραφείο μου είναι ο υπολογιστής μου. Είναι φορητός και είμαι νομάδας. Το μόνο που μου χρειάζεται είναι μια κλειστή πόρτα και τα βιβλία που μελετάω κάθε φορά. Οπουδήποτε. Έχω γράψει στο Αγαθονήσι, στο Κουφονήσι, στην Αμοργό. Στο δάσος του Χολομώντα.

Ποιος είναι ο προσφιλέστερός σας τρόπος συγγραφής; Πώς και πού παγιδεύετε τις ιδέες σας;
Το γράψιμο έρχεται γράφοντας. Ταλέντο είναι «κώλος στην καρέκλα», που έλεγε και ο Τόμας Μαν. Τα φώτα του μυαλού ανάβουν στη βόλτα, στο μεσοδιάστημα μεταξύ ύπνου και ξύπνου, στο ντους. Όμως οι καλύτερες ιδέες έρχονται γράφοντας. Μας εκπλήσσουν.

Επιλέγετε συγκεκριμένη μουσική κατά την γραφή ή την ανάγνωση; Γενικότερες μουσικές προτιμήσεις;
Γράφω και διαβάζω σε ηχηρή σιωπή. Ακούω μουσική άλλες ώρες: ξέσαλη ροκ, παλιά ρεμπέτικα, τζαζιές, κλαρίνα. Όπως βλέπετε, με χαρακτηρίζει μουσική ανεξιθρησκεία.

Μια μικρή παρουσίαση/εισαγωγή στο κάθε σας βιβλίο χωριστά [ή για όσα κρίνετε]. Είτε σε μορφή επιγραμματικής παρουσίασης, είτε γράφοντας για το πότε, πώς, υπό ποιες συνθήκες και ποιους πόθους συνεγράφησαν. Τυγχάνει κάποιο περισσότερο αγαπημένο των άλλων;
Η πρώτη μου συλλογή διηγημάτων: Ξανθιά πατημένη (Κέδρος, 1997). Γράφτηκε όσο βρισκόμουν, για απολύτως προσωπικούς λόγους, σε μεγάλο ζόρι. Προκάλεσε συζητήσεις και δημοσιεύματα, ιδίως η γλώσσα. Είναι το βιβλίο που με σύστησε στη συγγραφική κοινότητα και με έκανε να νιώσω συγγραφέας.
Η δεύτερη συλλογή διηγημάτων: Ο φόβος θα σε βρει και θα ’σαι μόνος (Κέδρος, 1999). Ανοιχτή βεντάλια χρόνου, χώρου, θεμάτων (Από το μεσαίωνα ως σήμερα, από τη Φλάνδρα ως τα ελληνικά νησιά. Πριμαντόνες, νοικοκυρές, ντεθάδες, πιτσιρίκια). Από την κοφτή αναπνοή της Ξανθιάς, πέρασα σε μεγαλύτερη αναπνοή. Ήταν το βιβλίο που (μου) έδειξε πως η συγγραφή είναι ο τρόπος μου να ζω τη ζωή μου.
Το πρώτο μου μυθιστόρημα: Πλανήτης Πρέσπα (Κέδρος, 2002). Το έγραψα σε πλήρη συγγραφική αθωότητα – και του φαίνεται. Οι αντιδράσεις ήταν εμπαθείς: κριτικοί και αναγνώστες το λάτρεψαν ή το μίσησαν. Το θεωρώ τη συγγραφική μου ενηλικίωση, για προφανείς -αλλά και άρρητους- λόγους.
Το δεύτερο μυθιστόρημά μου: Ο μωβ μαέστρος (Κέδρος, 2006). Το έγραψα σε μια κρίσιμη περίοδο: είχε πεθάνει ο πατέρας μου και είχε γεννηθεί ο γιος μου. Η ζωή μου άλλαζε, ήμουν στα καρφιά. Είναι το πιο ευπώλητο από τα βιβλία μου. Η κριτική το υποδέχτηκε θερμά.
Δεν έχω αγαπημένο βιβλίο. Ή μάλλον το αγαπημένο μου είναι κάθε φορά το τελευταίο, μέχρι να αρχίσω να γράφω το επόμενο. Αυτό που με ενδιαφέρει συγγραφικά είναι να κάνω ένα βήμα παραπέρα κάθε φορά. Αλλάζω θεματολογία, ύφος, αφηγηματικά τερτίπια. Χρειάζομαι χρόνο για να ξεφουσκώσει το σύμπαν του προηγούμενου βιβλίου και να μπω με φόρα στο επόμενο.

Τι διαβάζετε αυτό τον καιρό;
Κυρίως ιστορία. Για την περίοδο της Κατοχής, τους δωσίλογους, τους ταγματασφαλίτες. Η αιμάσσουσα ιστορία της Θεσσαλονίκης έχει αλλάξει τις βόλτες μου στην πυρίκαυστο ζώνη. Τώρα που μελετώ με μολύβι και χαρτί την πυκνή ιστορική ύλη της γενέθλιας πόλης, έχει αλλάξει το βλέμμα μου.

Τι γράφετε τώρα;
Το καινούριο μου μυθιστόρημα.

Ασχολείστε επισταμένα με την κριτική λογοτεχνίας. Εργάζεστε με συγκεκριμένο τρόπο; Σας κλέβει συγγραφικό χρόνο ή εξαργυρώνεται με κάποιο τρόπο;
Ο συγγραφέας διαβάζει ιδιοτελώς: κλέβει αφηγηματικά κόλπα, φθονεί αφηγηματικά επιτεύγματα. Η ανάγνωση είναι απαραίτητη προϋπόθεση της συγγραφής.
Διαβάζω συστηματικά σύγχρονη πεζογραφία, ξενόγλωσση και ελληνόγλωσση. Συχνά επανέρχομαι σε αγαπημένους κλασικούς. Μελετώ στο γραφείο, με χαρτί και μολύβι. Κρατώ λεπτομερείς σημειώσεις. Θεωρώ ότι η επαγγελματική ανάγνωση λογοτεχνικών κειμένων και η κριτική τους αποτίμηση είναι μέρος της συγγραφικής δουλειάς. Κρατάει τα αναγνωστικά -και συγγραφικά- αντανακλαστικά σε εγρήγορση. Είναι ένα είδος συγγραφικής γυμναστικής.

Υπήρξατε από τους πρώτους συγγραφείς που έφτιαξαν προσωπική (και ιδιαίτερα παιγνιώδη) ιστοσελίδα. Ποια η εμπειρία σας τότε και σήμερα; Συνεχίζετε να την τροφοδοτείτε;
Η ιστοσελίδα μου (http://www.snikolaidou.gr/) κατασκευάστηκε ως διαδικτυακό παίγνιο το 2002, λίγο πριν κυκλοφορήσει το μυθιστόρημά μου Πλανήτης Πρέσπα και έπαιζε με διαφορετικές αναγνωστικές διαδρομές. Ήταν ένα διαδικτυακό φοντάν, που το καταδιασκέδασα, σε μια εποχή που ήμουν διαρκώς καλωδιωμένη. Τη σχεδίαση ανέλαβε η Τερέζα Γιακουμάτου, διαδικτυακό τελώνιο.
Όμως η τεχνολογία θέλει αφοσίωση. Καταπίνει χρόνο. Δεν ήμουν σε θέση να τα προσφέρω κι έπαψα να την τροφοδοτώ. Η υπηρεσία συντήρησης μιας ιστοσελίδας κοστίζει. Ένας χορηγός θα ήταν, πιθανόν, «μία κάποια λύσις».

Φωτογραφία: Κώστας Αμοιρίδης. Δημοσίευση και εδώ.

Δεν υπάρχουν σχόλια: