Λογοτεχνείο, αρ. 18

Μίλοραντ Πάβιτς, Το λεξικό των Χαζάρων. Μυθιστόρημα – λεξικό σε 100.000 λέξεις. Γυναικείο αντίτυπο, εκδ. Ηρόδοτος, 1991, μτφ. Λεωνίδας Χατζηπροδρομίδης, σ. 171 (Milorad Pavic, Hazarski Recnik Roman Leksikon u 100.000 Reci. Zenski Primerak, 1998)

Σίγουρα έχετε παρατηρήσει ότι ο άνθρωπος λίγο πριν κοιμηθεί, σ’ εκείνη τη διαρχία ανάμεσα στην πραγματικότητα και το όνειρο εναρμονίζει ιδιαίτερα τη σχέση του απέναντι στην έλξη της γης. Οι σκέψεις του απελευθερώνονται τότε από την ελκτικότητας της γης σε πραγματική αναλογία με τη δύναμη με την οποία η έλκη της γης δρα ενισχυμένα πάνω στο σώμα του. Τη στιγμή εκείνη η ανταλλαγή ανάμεσα στις σκέψεις και στον κόσμο γίνεται πορώδεις, οι ανθρώπινες σκέψεις περνούν στην ελευθερία, όπως σ’ εκείνα τα κόσκινα που έχουν τρία διαφορετικά σε πυκνότητα πλέγματα. Σ’ εκείνη τη σύντομη στιγμή, όταν η παγωνιά διεισδύει ευκολότερα στο ανθρώπινο σώμα, οι σκέψεις του ξεχειλίζουν απ’ αυτόν και μπορούν να διαβαστούν χωρίς μεγάλη προσπάθεια. Τα πρόσωπα που συγκεντρώνουν την προσοχή τους σ’ εκείνον που αποκοιμιέται, θα μπορέσουν χωρίς εξάσκηση να συλλάβουν τι σκέφτεται τη στιγμή εκείνη και ποιον αφορούν οι σκέψεις. Και αν με επίμονη εξάσκηση αφομοιώσετε αυτή την τέχνη παρακολούθησης της ανθρώπινης ψυχής τη στιγμή που είναι ανοιχτή, τη στιγμή αυτού του ανοίγματος μπορείτε να την παρακολουθήσετε όλο και σε μεγαλύτερο χρόνο και όλο και βαθύτερα στο όνειρο και σ’ αυτό μπορείτε να ψαρέψετε, όπως στο νερό, με ανοιχτά μάτια. Μ’ αυτό τον τρόπο γίνεται κανείς κυνηγός ονείρων.

Στον Άρη Μαραγκόπουλο